Air Zoom

Nowa forma powietrza

Od momentu wprowadzenia do zestawu technologii Nike w 1977 roku, amortyzacja Air stanowi integralną część produkcji tej marki. Przez dekadę pozostawała w dużej mierze niezmieniona - do czasu, gdy Tinker Hatfield zaprojektował pierwszy but Air Max. Dzięki widocznemu powietrzu jego przełomowy but okazał się wielkim sukcesem, co nieuchronnie doprowadziło do dalszych innowacji tej technologii. Kolejna wersja amortyzacji Air to inny rodzaj wyściółki pod stopą, o skomplikowanej konstrukcji, ale nie mniej niezwykłej w skutkach. Nazwano ją Zoom Air i nadano słynnej technologii zupełnie nowy wymiar.

Tworzenie napięcia

Air Zoom, opracowywany przez wiele lat, był początkowo technologią wspierającą sportowców wszelkiego rodzaju. Działając równolegle z wydaniem Air Max, oferował inną opcję amortyzacji - coś płaskiego, nisko przylegającego do podłoża i wydajnego. Sekretem technologii były syntetyczne włókna umieszczone w wytrzymałej kieszeni Air. Nici te zostały mocno naciągnięte i połączone z górną i dolną częścią jednostki Air, gdzie były utrzymywane w stanie napiętym. Dzięki temu amortyzacja Air została ustawiona w płaskiej pozycji, która przybliżała użytkownika do podłoża, zapewniając mu większą stabilność. Zoom Air był również niesamowicie czuły, co wynikało z jego rozciągliwych włókien. Kiedy stopa naciskała na jednostkę Air Zoom, włókna te zginały się i rozluźniały, a następnie cofały jak sprężyna, kiedy stopa była podnoszona. Podczas gdy powietrze spełniało swoją zwyczajową rolę, czyli łagodziło uderzenie, zadaniem włókien był doskonały zwrot energii. W ten sposób powstał miękki krok, po którym nastąpiło mocne odepchnięcie od podłoża, dzięki czemu ruchy były szybsze i bardziej efektywne.

Dzięki tym cechom technologia Air Zoom doskonale nadaje się do sportów wymagających szybkich ruchów, maksymalizując wydajność poprzez skrócenie czasu sprintu o kilka milisekund. Kiedy pierwszy but z technologią Air Zoom, Nike Air Go LWP (Lightweight Performance), został wypuszczony na rynek w 1995 roku, fakt ten został podkreślony na plakatach prezentujących projekt. Obok zdjęcia gwiazdora NBA, Tima Hardawaya, znajdowała się linia tekstu, która podkreślała zdolność technologii do umożliwienia mu szybszego biegu i wyższego skoku. Wizerunek określał Zoom Air jako amortyzację "Tensile-Air", czyli tak, jak Nike nazwała ją na początku, w nawiązaniu do napięcia tysięcy włókien w kieszeni powietrznej. Nie trwało to jednak długo, ponieważ Tensile Air stało się Zoom Air jeszcze w tym samym roku, gdy zostało użyte w modelu Air Zoom Flight 95, który nosił inny słynny koszykarz z tamtych czasów, Jason Kidd. Kolekcja Air Flight odniosła już wtedy sukces, a jej popularność pomogła rozpowszechnić nazwę Zoom Air, ponieważ technologia ta została zastosowana w różnych modelach Nike.

Adaptacyjność jest kluczem

Koszykówka nie była jedynym sportem, który skorzystał z tej nowej technologii. Nike Air Go był częścią serii butów pod nazwą LWP. W skład tej serii wchodziły również Air Scream LWP, które zostały zaprojektowane do treningu przekrojowego, Air Challenge LWP, stworzone jako buty tenisowe i noszone przez Andre Agassiego, oraz Air Zoom LWP, buty do biegania z Zoom Air w przedniej części stopy. Zakres dyscyplin sportowych i powierzchni, na których były stosowane tak wcześnie, pokazuje wszechstronność tej technologii. Można ją było wykonać w najróżniejszych kształtach i rozmiarach, co oznaczało, że można ją było łatwo dopasować do każdej części podeszwy, od pięty po przodostopie, a nawet na całej długości buta, aby dopasować ją do ruchów w różnych dyscyplinach sportu. W 1997 roku ta właśnie cecha pozwoliła Nike na umieszczenie pary jednostek Zoom Air jedna na drugiej w modelu Air Foamposite One. Oprócz tego Foamposite zawierał szereg innych technologii Nike, które mogły sprawić, że but do koszykówki stałby się nieporęczny i otyły, ale dzięki zastosowaniu Air Zoom w podeszwie pozostał lekki i responsywny.

Amortyzacja dla każdego sportu

Buty zawierające Zoom Air zawsze oferowały te korzyści, a w tym czasie stał się on popularnym systemem amortyzacji w wielu dyscyplinach sportowych, w tym w baseballu i futbolu amerykańskim. Zoom Air trafił do legendarnej serii Air Jordan już w 1996 roku i od tego czasu był dodawany do retro modeli kultowych Air Jordan 1. Amortyzacja została następnie wprowadzona do butów piłkarskich Mercurial w 2001 roku, a popularny but otrzymał pierwszą specyficzną dla piłki nożnej jednostkę Zoom Air w modelu Air Zoom Mercurial z 2022 roku. Później, w 2005 roku, Lance Mountain wprowadził ją do swojego modelu SB Blazer, udowadniając, że technologia ta może być przydatna także w skateboardingu. Amortyzacja jest integralną częścią długiej serii butów do biegania Pegasus, od kiedy po raz pierwszy pojawiła się w modelu Pegasus 27 w 2010 roku. W tym samym roku pojawiła się także w butach do lekkiej atletyki Nike Zoom Vomero 5, które od tamtej pory są ponownie wprowadzane jako popularny model lifestylowy.

Na stopach legend

Oprócz tego, że Zoom Air pojawia się w tak wielu dyscyplinach sportowych, uświetnił stopy wielu sportowców, od baseballisty Kena Griffeya Jr. przez jednego z najbardziej zwinnych biegaczy NFL Barry'ego Sandersa po światowej sławy biegaczkę Paula Radcliffe, która wygrała Maraton Nowojorski w Air Zoom Marathoner w 2004 roku. W koszykówce technologia ta cieszy się szczególną popularnością, a wielu zawodników nosiło buty z nią związane. Wielki Michael Jordan miał ją w swoim 12. sygnowanym bucie, zaprojektowanym przez legendę Nike, Tinkera Hatfielda. Sheryl Swoopes, gwiazda kobiecej ligi NBA i pierwsza zawodniczka, która miała własną linię Nike, również miała je w butach Air Swoopes 2. Obecnie większość butów do koszykówki Nike ma w środku Zoom Air, więc wielu współczesnych graczy pojawia się na boisku z tą technologią na stopach.

Stale rozwijająca się koncepcja

Biorąc pod uwagę tak wielkie nazwiska noszące Air Zoom, jest oczywiste, że Nike ciężko pracuje nad utrzymaniem swojej innowacji, wprowadzając pewne zmiany na przestrzeni lat i dbając o to, by wciąż się rozwijała. Pierwszą dużą aktualizację wprowadzono w 1998 roku w modelu Nike Air Zoom Talaria autorstwa Tinkera Hatfielda, w którym po raz pierwszy zastosowano dolną jednostkę Zoom Air, dzięki czemu znalazła się ona bliżej dolnej części podeszwy zewnętrznej i zapewniła bardziej równomierne rozłożenie systemu amortyzacji. Druga opcja to jednostki ładowane od góry, w których Zoom Air znajdował się bliżej górnej części podeszwy środkowej, dzięki czemu stopa naciskała na niego bardziej bezpośrednio, co dawało nieco inne odczucie pod stopą. Oba systemy były wykorzystywane w kolejnych modelach Zoom Air. W 1999 roku w modelu Air Zoom Citizen po raz pierwszy zastosowano widoczny system Zoom Air, który był umieszczony zarówno w przedniej części stopy, jak i w pięcie. Dzięki temu ludzie mogli wreszcie zobaczyć rozciągliwe włókna, które nadają butom taką sprężystość. Następnie w 2003 roku pojawił się model Zoom Air Spiridon. Po raz pierwszy wprowadzono mocną, termoplastyczną klatkę Pebax wokół jednostki Zoom, aby poprawić stabilność i zapewnić dodatkową ochronę, a także podnieść piętę ponad poziom spotykany w poprzednich butach. Z czasem Nike dążyło do uzyskania widocznej na całej długości jednostki Zoom Air, co w końcu udało się osiągnąć w dziesiątym sygnowanym bucie LeBrona. W 2018 roku technologia Zoom ponownie zmieniła swoje zastosowanie, ponieważ do modelu Kyrie 5 dodano Zoom Turbo. Konstrukcja kieszeni powietrznej w przedniej części stopy, która została tam umieszczona specjalnie z myślą o stylu gry Irvinga Kyrie, zapewniała użytkownikowi wielokierunkową amortyzację, która dawała jeszcze większe wsparcie podczas ruchów obrotowych i bocznych.

Gigant w historii amortyzacji

Ponad 25 lat po pierwszym użyciu Zoom Air, technologia ta nadal jest wykorzystywana w butach Nike. Jest to innowacja, która ewoluowała i doskonaliła się wraz ze sportowcami, których wspierała, dzięki czemu zasłużyła na miejsce obok innych gigantów amortyzacji Nike: zamkniętego Air i Air Max. Stała się systemem amortyzacji wybieranym przez markę w wyczynowych modelach sportowych, zapewniając jej status jednej z największych technologii obuwniczych naszych czasów.