Air

Nieoczekiwane spotkanie

W ciągu całej swojej historii firma Nike współpracowała z różnymi ludźmi. Z utalentowanymi projektantami tej marki pracowali wszyscy, od architektów po sportowców, ale nikt nie mógł przewidzieć, że były inżynier lotnictwa z NASA pewnego dnia wejdzie do biura współzałożyciela Nike, Phila Knighta. Ich spotkanie zmieniło bieg historii firmy; ich spotkanie było początkiem Nike Air. 

Kiedy Marion Frank Rudy przybył do Nike w 1977 roku, odrzuciły go już 23 inne firmy. Jego pomysł opierał się na procesie zwanym "formowaniem z rozdmuchiwaniem gumy", stosowanym do tworzenia pustych przestrzeni w butach sportowych, które następnie można było wypełnić materiałami amortyzującymi. Zainspirowany oponami samochodowymi wypełnionymi powietrzem i miękką wyściółką na kocich łapach, pomysł Rudy'ego zakładał umieszczenie w podeszwie buta małych poliuretanowych worków wypełnionych gazem pod ciśnieniem, aby zapewnić podobny rodzaj wsparcia. Miały one stanowić długotrwałą amortyzację, która nie spłaszczałaby się z czasem, jak to miało miejsce w przypadku typowej amortyzacji piankowej z tamtych czasów.

Odważne przedsięwzięcie

Był to radykalny pomysł, który wymagał zupełnie innego procesu produkcyjnego - takiego, którego wiele firm nie chciało się podjąć. W końcu inwestowanie w nową metodę produkcji byłoby odważnym, ale ryzykownym posunięciem, gdyby produkt okazał się nieudany lub niepopularny. Nie pomogło też to, że Rudy nie był projektantem butów, bo nie potrafił skonstruować atrakcyjnego prototypu. Potrzeba było kogoś tak dalekowzrocznego jak Phil Knight, aby dostrzec potencjał tego, co zawierała ta słaba makieta. Wziął go na próbę i przekonany, że Rudy coś kombinuje, zgodził się pracować z nim nad stworzeniem buta, który naprawdę pokaże swoje możliwości w zakresie amortyzacji. Dziewięć miesięcy później Nike było gotowe do zaprezentowania światu swojego pierwszego buta z amortyzacją powietrzną.

Pierwszy but Air

Tym butem, który otrzymał to wyróżnienie, był model Nike Air Tailwind. Powstał w Exeter w New Hampshire, do którego dostęp był bardzo ograniczony, co prowadziło do spekulacji na temat tego, co Nike tam robi. Po zakończeniu produkcji wszystkie teorie zostały rozwiane podczas maratonu w Honolulu w 1978 roku. 250 par zostało sprzedanych biegaczom biorącym udział w tym wydarzeniu i pomimo tego, że cholewka miała tendencję do odrywania się od podeszwy, but odniósł ogromny sukces - do tego stopnia, że niektórzy użytkownicy byli zadowoleni z ponownego sklejenia butów, aby móc ich nadal używać. Ten podziw wynikał z możliwości Tailwinda. Zawierał on długą poduszkę powietrzną z połączonymi rurkami, które oplatały piętę i przechodziły przez śródstopie do palców. Ten nowy element miał zaledwie centymetr grubości i ważył kilka gramów, dzięki czemu but był niezwykle lekki, a jednocześnie zapewniał nowy rodzaj amortyzacji, którego nie doświadczył żaden biegacz. Testy wykazały później, że ta pierwsza wersja Nike Air zapewniała użytkownikowi zwrot energii na poziomie 3%, ponieważ poduszka powietrzna odbijała się nieco od podłoża przy każdym kroku, co stanowiło istotną korzyść dla sportowców wyczynowych. Rok po maratonie Nike naprawiło odkryte problemy i było gotowe do wypuszczenia modelu Tailwind na rynek. W ten sposób Nike Air został dostarczony światu.

Nowy rodzaj wsparcia

Aby sprzedać swoją przełomową technologię, firma Nike reklamowała model Tailwind jako but, który poprawia zdolność użytkownika do biegania na długich dystansach, pomagając mu utrzymać wysoki poziom wytrzymałości i zmniejszając zmęczenie nóg. W tym miejscu dochodzimy do sedna tego, dlaczego Nike Air stał się tak ceniony. Podczas biegu przeciętny maratończyk uderza o ziemię ponad 25 000 razy. Każdy krok uderza w ciało z siłą ponad trzykrotnie większą od jego własnej masy. Efekt ten jest jeszcze bardziej widoczny podczas gry w koszykówkę, kiedy zawodnicy doświadczają uderzeń o masie cztero- lub pięciokrotnie większej od ich własnej. Nike Air znacząco łagodzi tę siłę, zmniejszając obciążenie mięśni i innych części ciała. Jest też znacznie lżejsze od pianki, która na dłuższych dystansach ulega kompresji, tracąc swoje właściwości amortyzujące. Powietrze nie ma tego problemu, więc jest o wiele bardziej wytrzymałe. Jeżeli napompujesz kieszeń powietrzną o powierzchni 25 cm kwadratowych do ciśnienia 10psi, będzie ona w stanie unieść 455 kg. Nic dziwnego, że jest używany przez służby ratownicze, przemysł sportów motorowych i oczywiście inżynierów lotniczych. Jednak w przeciwieństwie do tych dziedzin, poduszki powietrzne Nike zostały wypełnione największymi cząsteczkami powietrza, dzięki czemu żaden gaz nie wydostał się przez poliuretanową torbę, co zapewniło im doskonałą wytrzymałość. Poduszki te można było formować w różne kształty i rozmiary oraz umieszczać pod różnymi częściami stopy, aby dostosować je do różnych sportów i aktywności.

Wczesne zwycięstwa

Dzięki tak przekonującej liście korzyści, ludzie szybko zaczęli zdawać sobie sprawę z mocy Nike Air. Brytyjski biegacz Steve Ovett zdobył złoty medal na Olimpiadzie w Moskwie w 1980 roku, nosząc parę Tailwinds, a jego następca, Mariah, był noszony przez Alberto Salazara w 1982 roku, kiedy wygrał maraton w Nowym Jorku.

Potężna i wszechstronna technologia

Przez lata Nike Air udowodniło swoją przydatność w sportach innych niż bieganie. W 1982 roku poduszki powietrzne tej marki po raz pierwszy znalazły się w butach do koszykówki, gdy zostały wykorzystane w modelu Nike Air Force 1. Wyprodukowanie czegoś, co mogłoby wytrzymać rygorystyczne warunki gry w koszykówkę, okazało się trudnym zadaniem, ale Bruce Kilgore znalazł sposób, dzięki któremu jeden z najpopularniejszych butów Nike na zawsze będzie zawierał technologię Air. Kilka lat później kolejny but do koszykówki został potraktowany jako Nike Air, kiedy dyrektor kreatywny Peter C. Moore zainstalował elementy Air w podeszwie modelu Air Jordan 1 z 1985 roku. Zapoczątkowało to kolejny długotrwały trend, ponieważ kultowa linia butów do koszykówki wciąż wprowadza różnego rodzaju technologie Air w każdym nowym modelu.

Praca z legendami

W 1987 roku kolejny z legendarnych projektantów marki stworzył but z powietrzem w środku. Tym razem był to Tinker Hatfield. Chciał on stworzyć uniwersalny but dla nowego trendu w klubach fitness, gdzie ludzie brali udział w różnych zajęciach, które wymagały różnych typów obuwia. Powietrze pozwoliło mu ograniczyć ilość materiałów i stworzyć lekki but, który jednocześnie zapewniałby wsparcie podczas różnych ćwiczeń. Nazywa się Nike Air Trainer i był noszony przez Johna McEnroe podczas zawodów tenisowych. Hatfield kontynuował wprowadzanie Nike Air do swoich projektów w latach 90., wprowadzając na rynek w 1991 roku ekscentrycznie wyglądający model Air Huarache jako wygodny, wspierający but do biegania. Był to kolejny niezwykle popularny but, który pokazał wszechstronność technologii Air.

Era definiująca innowacje

Nie jest powiedziane, że Nike Air zmieniło świat sneakersów. Ta przełomowa innowacja definiuje Nike jako markę od końca lat 70. i do dziś jest niezwykle popularną i dobrze wykorzystywaną technologią obuwniczą. Przez lata stanowiła fundament dla nowszych i bardziej zaawansowanych form podeszwy Air i pomogła niezliczonym sportowcom w osiąganiu wspaniałych wyników. W rzeczywistości bez Nike Air nigdy nie powstałyby kolekcje Air Max i Zoom Air. Naprawdę nie da się powiedzieć wystarczająco dużo o tej wyjątkowej technologii.